Πυροβασίες γίνονται (ή γίνονταν) σε διαφορετικά μέρη της γης, κυρίως στην Ιβηρική Χερσόνησο και στα Βαλκάνια, στην Ασία και στην κεντρική Αμερική (ιδιαιτέρως στο Μεξικό). Στη διάλεξή μου θα συγκρίνω τα ελληνικά Αναστενάρια, που τελούνται σε διαφορετικά χωριά της Μακεδονίας, και το ισπανικό Paso del fuego, που γίνεται στο χωριό San Pedro Manrique, της επαρχίας Soria, στην Καστίλλη, κάθε 23 Ιουνίου, παραμονή του Άι Γιάννη. Εκτός από τη συγκριτική ανάλυση του δρώμενου στις διάφορες φάσεις του, και τη μελέτη της παγανιστικής προέλευσης, της θρησκευτικής νομιμοποίησής του και της θεραπευτικής ικανότητας που οι πυροβάτες αποδίδουν στην φωτιά, θα επικεντρώνω την προσοχή μου στη λειτουργία των πυροβασιών ως μηχανισμών δημιουργίας μιας συλλογικής μνήμης.

Γεννημένος το 1967 στην πόλη Figueres (Καταλονία - Ισπανία), ο Eusebi Ayensa Prat  σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης και το 1996 απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα με τη διατριβή του για τις ελληνικές παραλογές. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Girona επί χρόνια, από το 2015 διευθύνει το Ακαδημαϊκό και Εκπαιδευτικό Τμήμα της αρχαίας ελληνικής αποικίας του Εμπορίου, στην βόρεια Καταλονία. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Γραμμάτων της Βαρκελώνης, της Ακαδημίας Αθηνών και της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 30 βιβλία και 100 άρθρα σε διάφορες γλώσσες για θέματα βυζαντινής και νεοελληνικής ιστορίας και λογοτεχνίας με βάση κυρίως τα νεοελληνικά δημοτικά τραγούδια. Από το 2007 έως το 2012 διεύθυνε το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, και το 2016 εξελέγη πρόεδρος του Ισπανο-ελληνικού Μορφωτικού Συνδέσμου (Asociación Cultural Hispano-helénica).

Η παρούσα εισήγηση μελετά συγκριτικά δύο σπουδαίες ηρωικές μορφές, της Ισπανίας και της Ελλάδας αντίστοιχα, που άφησαν ισχυρό το λογοτεχνικό τους αποτύπωμα. Από τη μία, ο Ροδρίγο Ντίαθ δε Βιβάρ (γνωστός και ως Ελ Σιντ), καστιλιάνος ευγενής του β’ μισού του 11^ου αιώνα και από την άλλη ο Διγενής Ακρίτης-Ακρίτας, συμβολικός και μυθιστορηματικός ήρωας της Ρωμιοσύνης. Για τον πρώτο έχουν γραφεί επικά ποιήματα, με κορυφαίο το Έπος του Ελ Σιντ (αρχές 13^ου αι.) αλλά και ισπανικά παραδοσιακά ρομάνθες. Για τον δεύτερο διασώζεται το Έπος του Διγενή Ακρίτη σε διάφορες παραλλαγές (η παλαιότερη είναι του 13^ου-14^ου αι.) αλλά και πλήθος ακριτικών τραγουδιών. Και οι δύο ήρωες δρουν στη μεθόριο με τους Άραβες. Ο εισηγητής συγκρίνει τη λογοτεχνική τους εικόνα, δίνοντας έμφαση στο Έπος του Ελ Σιντ και στον Διγενή Ακρίτη (χφ. Εσκοριάλ). Διανθίζει την εισήγησή του με πλήθος εικόνων, κειμενικών και μουσικών αποσπασμάτων, ενώ κλείνει με αναφορά στην επιβίωση του μύθου των δύο ηρώων στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τα κόμικς, τα graphic novels, το heavy metal, κλπ.

Μέλος Ε.ΔΙ.Π. του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στο οποίο διδάσκει από τον Σεπτέμβριο του 2023. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (1989), Ισπανική Φιλολογία στο Ε.Κ.Π.Α. (2003) και Εκπαίδευση Ενηλίκων στο Ε.Α.Π. σε μεταπτυχιακό επίπεδο (2015). Διδάκτωρ Ισπανικής Φιλολογίας του Ε.Κ.Π.Α. (2009, άριστα παμψηφεί). Μέλος ΣΕΠ στο Ε.Α.Π. από το 2010, όπου διδάσκει Ισπανική Λογοτεχνία, Ιστορία και Πολιτισμό. Από το 2019 έως το 2022 δίδαξε στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου. Το 2022 δίδαξε Ειδικά Θέματα Ισπανικής Ποίησης στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Ισπανικής Φιλολογίας του Ε.Κ.Π.Α. Διαθέτει, επίσης, συνολική εμπειρία 28 ετών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως Καθηγητής Φιλόλογος. Διετέλεσε Σχολικός Σύμβουλος των Φιλολόγων του Νομού Σερρών από το 2012 έως το 2018. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα αφορούν στη λογοτεχνική μετάφραση καστιλιανών και καταλανικών κειμένων, στη συγκριτική μεσαιωνική λογοτεχνία, στο καστιλιανό και το βυζαντινό έπος, την ευρωπαϊκή επική ποίηση, το ελληνικό δημοτικό τραγούδι, το ισπανικό ρομανθέρο και τις σερβικές ηρωικές μπαλάντες. Έχει δημοσιεύσει περί τα 60 άρθρα και συμβολές σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους. Από το συγγραφικό-μεταφραστικό του έργο ξεχωρίζουν: 1. Η μετάφραση (δίγλωσση έκδοση) του καταλανικού Crónica de Ramón Muntaner, κειμένου του α’ μισού του 14ου αι, σε συνεργασία με καθηγητές του Πανεπιστημίου της Βαλένθια (2016). 2. Η πρώτη μετάφραση απευθείας από το πρωτότυπο του Έπους του Ελ Σιντ, εμβληματικού έργου των αρχών του 13ου αι, σε συνεργασία με τον Στέργιο Ντέρτσα και τον Αλμπέρτο Μοντανέρ (2019). 3. Το βιβλίο Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι και Ισπανικό ρομανθέρο: όψεις συγκρίσιμες του λαϊκού πολιτισμού (υποψήφιο για τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία του 2015, α’ φάση). Έχει συμμετάσχει σε πλήθος συνεδρίων αλλά και σε ερευνητικά επιστημονικά προγράμματα Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Αξιολογητής διδακτορικών διατριβών Πανεπιστημίων της Ισπανίας. Άριστος γνώστης της Ισπανικής και της Αγγλικής, κατανοεί την καταλανική, την ιταλική, την πορτογαλική και τη σερβοκροατική.

Η Πέρσα Αποστολή είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ. Σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (B.A., Ph.D.) και στο King's College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (Μ.Α.). Έχει επίσης εργαστεί ως μέλος ΣΕΠ στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ως ειδική επιστήμονας στα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου, Πατρών και Λευκωσίας και ως καθηγήτρια στη δημόσια και ιδιωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ έχει συμμετάσχει σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στη νεοελληνική πεζογραφία και κριτική του 19ου και του 20ού αιώνα, στη συγκριτική φιλολογία, στα περιοδικά λόγου και τέχνης και στη γυναικεία συγγραφική δραστηριότητα. Η διδακτορική της διατριβή Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα. Από τον «Ερμήλο» (1817) ώς την «Πάπισσα Ιωάννα» (1866) κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις Άρτεμις, ενώ μελέτες της έχουν συμπεριληφθεί σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. 

Είναι απόφοιτος της Παιδαγωγικής σχολής του Α.Π.Θ.  και διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης του πανεπιστημίου της Γρανάδας. 

Διδάσκει την θεματική ενότητα "Πολιτισμός της Ισπανίας" στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. 

Ο Χαράλαμπος Παυλίδης, Ιδρυτικό μέλος του σχήματος «Ακροβάτες της Σιωπής» σπούδασε “Workshop Leader” στο «School of Dramatic Art» στο Λιβερπουλ.

Επίσης ολοκλήρωσε κύκλους σεμιναρίων ως Ηθοποιός, Σκηνοθέτης, Παντομίμα, Κατασκευή και Εμψύχωση Κούκλας και Μαριονέτας, στο «Θέατρο των Αλλαγών» και στο θέατρο «Από Μηχανής». Μαθητής των: Λάκη Καραλή, Κ. Αρβανιτάκη, Ασπασίας Κράλλη, Φρανσισκο Μπρίτο, Δημήτρη Καταλειφό κ.α.

Έχει συνεργαστεί με ιδιωτικά θέατρα όπως και με Δηπεθε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Έχει συμμετάσχει και διοργανώσει τοπικά και διεθνή φεστιβάλ τεχνών και έχει διατελέσει ηθοποιός, καλλιτεχνικός διευθυντής, διοργανωτής καλλιτεχνικών εργαστηρίων, διευθυντής σκηνής και συντονιστής δραστηριοτήτων.

Ήταν Cultural Activities Leader στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004 στην Αθήνα και συμμετείχε με την Ομάδα του Νίκου Τουλιάτου στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγωνών.

Κατά την διάρκεια της ομιλίας θα παρουσιαστούν έργα του Ισπανικού Θεάτρου σε μορφή θεατρικού αναλογίου από τους ηθοποιούς, Γιώργο Καρύδα, Αστερόπη Χαριτίδου, Αστέρη Πολυχρονίδη.

Εστιάζοντας κυρίως στα τελευταία 25 χρόνια και την έκρηξη της ισπανικής δραματουργίας, μια έκρηξη που θα τολμούσα να πω ότι συνιστά έναν δεύτερο χρυσό αιώνα της, η εισήγηση θα αποτελέσει μια περιήγηση στην ισπανική δραματουργία των τελευταίων πενήντα χρόνων (1975, θάνατος του Φράνκο-σήμερα) και θα παρακολουθήσει βήμα-βήμα την εξέλιξή της από ένα μάλλον εγχώριο προϊόν σε μια παγκόσμιας εμβέλειας θεατρική γραφή.

Η εισήγηση θα κάνει επίσης μια σύντομη αναδρομή στην άνθηση της ισπανικής δραματουργίας τα τελευταία σχεδόν είκοσι χρόνια και στην Ελλάδα, με παραστάσεις που ξεχώρισαν για την ποιότητά τους και αποτέλεσαν καλλιτεχνικές και ενίοτε εμπορικές επιτυχίες.

Τέλος, θα παρουσιαστεί το βιβλίο με τα 100 θεατρικά έργα του 21^ου αιώνα από την Ισπανία και η ιστοσελίδα www.soloteatro.gr που συνοψίζουν την εξέλιξη των τελευταίων 25 ετών της ισπανικής δραματουργίας παρουσιάζοντας κάποιους από τους πιο αξιόλογους συγγραφείς και τα έργα τους.

Η Μαρία Χατζηεμμανουήλ είναι φιλόλογος, θεατρολόγος και μεταφράστρια θεάτρου. Εργάστηκε στη Δημόσια Μέση Εκπαίδευση επί 20 χρόνια. Έχει μεταφράσει μόνη της ή σε συνεργασία με άλλους 146 έργα του ισπανικού, καταλανικού και ισπανόφωνου θεάτρου, τα περισσότερα από τα οποία έχουν εκδοθεί ή/και παρασταθεί.

Η μετάφρασή της για το έργο του Λόπε δε Βέγα Φουέντε Οβεχούνα ανέβηκε τον Οκτώβριο του 2021 στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. 

Έχει επίσης μεταφράσει θεωρητικά βιβλία για το θέατρο, όπως Η μυστική τέχνη του ηθοποιού του Εουτζένιο Μπάρμπα (Εκδόσεις ΚΟΑΝ 2008), Η αρετή της συγγνώμης του Πήτερ Μπρουκ (Εκδόσεις Σοκόλη, 2016), Ας θυμηθούμε τον Σαίξπηρ… και ας τον ξεχάσουμε!, του Πήτερ Μπρουκ (Εκδόσεις ΚΟΑΝ 2016) και μέρος του βιβλίου Ιστορία του Θεάτρου των Όσκαρ Μπρόκετ-Τζ. Χίλντυ (ΚΟΑΝ, Α’ τόμος 2013 , Β’ τόμος 2017 και Γ’ Τόμος, 2022). Tο 2016 δημιούργησε τον προσωπικό της ιστότοπο www.soloteatro.gr

Έχει τιμηθεί με τα Βραβείο μετάφρασης θεατρικού έργου EURODRAM 2015 (Εκτός παιδιάς/Οφσάιντ του Σέρτζι Μπελμπέλ), EURODRAM 2017 (Το μικρό πόνι του Πάκο Μπεθέρα), EURODRAM 2019 (Μέσα στο χώμα, του Πάκο Μπεθέρα), EURODRAM 2021 (Πλακάκια του Νταβίντ Ντεσόλα), και EURODRAM 2023 (Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος του Ζουζέπ Μαρία Μιρό) ενώ ήταν φιναλίστ για το Βραβείο Θεατρικής Μετάφρασης “Μάριος Πλωρίτης” το 2009 (για το έργο Νυκτόβια ζώα του Χουάν Μαγιόργκα) και το Βραβείο Θεατρικής Μετάφρασης του Θεατρικού Μουσείου για τη διετία 2010-2011 (για τα έργα Rottweiler του Γκιγιέρμο Έρας και La Chunga του νομπελίστα Μάριο Βάργκας Γιόσα).

Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια με εισηγήσεις για το ισπανικό θέατρο (π.χ. Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης-2005, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης- 2012, ΕΚΠΑ 2021), ενώ άρθρα και μελέτες της έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και ισπανικά λογοτεχνικά περιοδικά.

Τον Νοέμβριο του 2018 εκδόθηκε στην Ισπανία από τον Εκδοτικό Οίκο Ediciones Antígona ένας τόμος με 6 σύγχρονα νεοελληνικά έργα μεταφρασμένα στα ισπανικά, στον οποίο είχε τη γενική λογοτεχνική επιμέλεια.

Στις 14 Ιουνίου 2023 σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στο σπίτι του Ισπανού πρέσβη στην Αθήνα κ. Carles Maria Casajuana Palet παρασημοφορήθηκε από το Ισπανικό Κράτος με το παράσημο του Τάγματος της Αξίας του Πολίτη, με τον βαθμό του Σταυρού Επισήμου.

Σεμινάριο Φωνητικής που αφορά ηθοποιούς, τραγουδιστές, εκπαιδευτικούς κι όσους χρησιμοποιούν στην επαγγελματική τους δραστηριότητα τη φωνή τους με απαιτήσεις.

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι ελληνοσουηδικής καταγωγής. Σπούδασε σύγχρονο, κλασικό και τζαζ τραγούδι, πιάνο και ορθοφωνία. Κατέχει Δίπλωμα Σύγχρονου Τραγουδιού από το Εθνικό Ωδείο με άριστα παμψηφεί και με έπαινο, με καθηγήτρια την Ελισσάβετ Καρατζόλη. Συμμετείχε στο Εργαστήριο Φωνητικής Τέχνης του Σπύρου Σακκά. Είναι μαθήτρια του Χρήστου Χαλκιά στη Βυζαντινή Μονωδία. Περσόνα πολύγλωσση και πολυπολιτισμική, έχει κυκλοφορήσει έξι προσωπικούς δίσκους με πρωτότυπο υλικό και επανεκτελέσεις τραγουδιών Ελλήνων και ξένων δημιουργών. Έχει συμμετάσχει σε προσωπικούς δίσκους και ζωντανές εμφανίσεις σημαντικών συνθετών, τραγουδιστών, μουσικών και ensemble διαφόρων ειδών (από την free jazz μέχρι το Παραδοσιακό Τραγούδι και από την ακαδημαϊκή μουσική έως την έθνικ και λαϊκή). Έχει συνεργαστεί με τους: Γιώργο Ανδρέου, Νίκο Ξυδάκη, Γιώργο Καζαντζή, Δημήτρη Μαραμή, Κώστα Χαριτάτο, Μιχάλη Γκανά, Θοδωρή Γκόνη, Κική Δημουλά, Μάνο Ελευθερίου, Οδυσσέα Ιωάννου, Παρασκευά Καρασούλο, Διονύση Καψάλη, Μαρία Φαραντούρη, Τάνια Τσανακλίδου, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Γιάννη Κότσιρα, Μανώλη Φάμελλο, Γιννάννη Μήτση κ.ά. Έχει τραγουδήσει σε μουσικές σκηνές, θέατρα και ποικίλους χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μεταξύ άλλων στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο Ζάππειο Μέγαρο, στο Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, στην Ρωμαϊκή Αγορά, στο Ολύμπια - Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στην Αγγλικανική Εκκλησία Αγίου Παύλου, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Palazzo Altemps στη Ρώμη κ.α.

Παράλληλα, έχει αναπτύξει έντονη εθελοντική δραστηριότητα, συμπράττοντας επί σκηνής και δισκογραφικά με παιδιά προσφύγων και μεταναστών.

Ο τελευταίος της προσωπικός δίσκος, Σεκάνς (Panik Oxygen, Μάρτιος 2023), περιλαμβάνει τραγούδια σε μουσική Αντώνη Μπακαούκα, Κώστα Μπουντούρη, Ορέστη Ντάντου, Γιώργου Περού και Σταύρου Σιόλα. Την καλλιτεχνική επιμέλεια υπογράφει ο Μανώλης Φάμελλος. Τον Δεκεβέμβριο 2023 ερμήνευσε τα τραγούδια του soundtrack της ταινίας «Ο Καπετάν Μιχάλης» (σκηνοθεσία Κώστα Χαραλάμπους), σε μουσική του Κώστα Χαριτάτου. Η Κορίνα Λεγάκη είναι η κεντρική ερμηνεύτρια στην επικείμενη δισκογραφική εργασία του Γιώργου Ανδρέου Ναυς Μαγική, η Ναυς των Ονείρων. Πρόκειται για έναν κύκλο μελοποιημένου λόγου σπουδαίων αρχαίων και σύγχρονων ποιητών και πεζογράφων. Η Κορίνα Λεγάκη ερμηνεύει με την Ελένη Τσαλιγοπούλου το υπό έκδοση μουσικοθεατρικό έργο του Γιώργου Ανδρέου και του Οδυσσέα Ιωάννου Μαρίκα με είπανε – Μαρίκα με βγάλανε.

Το βιωματικό αυτό εργαστήρι απευθύνεται σε ενήλικες που επιθυμούν να εκφραστούν δημιουργικά και να γνωρίσουν τον εαυτό τους μέσα από τη μαγεία του θεατρικού παιχνιδιού.

Με εργαλείο το σώμα, τη φωνή και τη φαντασία, θα κινηθούμε σε ένα περιβάλλον ελευθερίας και ασφάλειας, όπου κάθε συμμετέχων/ουσα θα έχει την ευκαιρία να συνδεθεί με τα συναισθήματά του, να εκφραστεί αυθόρμητα και να παρατηρήσει τις εσωτερικές του δυναμικές μέσα από τον καθρέφτη της θεατρικής πράξης.

Το θεατρικό παιχνίδι λειτουργεί εδώ όχι ως πρόβα για μια παράσταση, αλλά ως καθρέφτης εσωτερικών δυνατοτήτων και αναγκών, προσφέροντας ένα μονοπάτι προς την αυτογνωσία και τη συναισθηματική ενδυνάμωση.

Αυτοσχεδιασμοί, θεατρικές ασκήσεις και παιχνίδια ρόλων γίνονται αφορμή για να ανακαλύψουμε πτυχές του εαυτού μας, να απελευθερώσουμε την έκφραση και να ενδυναμώσουμε τη σχέση μας με το "εδώ και τώρα".

Δεν χρειάζεται προηγούμενη εμπειρία στο θέατρο — μόνο διάθεση για εξερεύνηση, παιχνίδι και αυθεντική έκφραση.

Μέγιστος αριθμός ατόμων: 25 (απαιτούμενη προεγγραφή)

H Αστερόπη Χαριτίδου είναι ηθοποιός, απόφοιτη της Ανωτέρας Δραματικής Σχολής του Πειραϊκού Συνδέσμου. Έχει συνεργαστεί ως ηθοποιός με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, την εταιρεία θεάτρου Μορφές Έκφρασης, την εταιρεία θεάτρου Enigma καθώς και άλλες ομάδες του ελεύθερου θεάτρου, ενώ συμμετείχε και σε αρκετές ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Εργάστηκε ως εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού και κουκλοθεάτρου. Από το 2012 έως το 2025 υπήρξε μέλος του καλλιτεχνικού δυναμικού του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών συμμετέχοντας στις θεατρικές παραγωγές του, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές της στο τμήμα Θεάτρου της σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ.

Η άνοιξη του 2025 τη βρίσκει να δραστηριοποιείται καλλιτεχνικά στις Σέρρες, στη Θεσσαλονίκη και  στην Καστοριά, ενώ μαθαίνει από την αρχή την ιστορία της τρίτης δημοτικού, μαζί με την κόρη της. Ο χρόνος ως συνήθως πιέζει, αλλά η δημιουργικότητα και η χαρά θα βρίσκουν πάντα χώρο.